Showing 15 results

Archival description
Relacje historii mówionej i spisane wspomnienia Adolf Hitler relacje Polaków z Niemcami
Advanced search options
Print preview Hierarchy View:

15 results with digital objects Show results with digital objects

Kazimierz Ilnicki - relacja

Relacja mieszkańca wsi Siedlce (w rozmowie wzięła też udział jego matka, Genowefa, oraz brat) dot. losów jego rodziny na kresach wschodnich podczas II wojny światowej, wysiedlenia z rodzinnych stron, osiedlenia się na ziemiach zachodnich i pierwszych lat życia w nowej "małej ojczyźnie" oraz wyjazdów na Ukrainę w latach powojennych.   Zakres chronologiczny: 1939-2011.   Miejsca wydarzeń: Żywaczów (Ukraina), Obertyn (Ukraina), Horodenka (Ukraina), Tłumacz (Ukraina), Niezwiska (Ukraina), Siedlce (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Oława (woj. dolnośląskie)  

Ilnicki Kazimierz

Zofia Karabczyńska - relacja

Relacja urzędniczki miejskiej a następnie wieloletniej kierowniczki drukarni w Złotoryi (woj. dolnośląskie) dot. przesiedleń, przyjazdu jej rodziny na Dolny Śląsk, relacji z ludnością niemiecką, roli Kościoła Katolickiego w życiu repatriantów, edukacji oraz pracy.   Zakres chronologiczny: 1928 - 1956.   Miejsca wydarzeń: Podhorce (Ukraina), Lubomierz (woj. dolnośląskie), Gryfów Śląski (Woj. dolnośląskie), Złotoryja (woj. dolnośląskie), Tarnów (woj. małopolskie), Gliwice (woj. śląskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Kondratów (pow. jaworski, woj. dolnośląskie), Opole (woj. opolskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Bolesławiec (woj. dolnośląskie), Strzelin (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie)

Karabczyńska Zofia

Jan Hul - relacja

Relacja kresowiaka i przesiedleńca, dotycząca życia codziennego na wsi na kresach wschodnich II RP w dwudziestoleciu międzywojennym, stosunkach polsko-żydowskich, okupacjach radzieckiej i niemieckiej, wstąpieniu do Armii Berlinga i roli tej armii w Powstaniu Warszawskim, osiedleniu się na Dolnym Śląsku, stosunkach polsko-niemieckich, organizacji życia po wojnie oraz refleksji nt. losów kombatantów. W części nagrania aktywny udział bierze osoba trzecia - żona Jana Hula.   Zakres chronologiczny: 1913-1920   Miejsca wydarzeń: Cielaki (d. woj. wileńskie, ob. Białoruś), Warszawa (woj. mazowieckie), Berlin (Niemcy), Snowidza (woj. dolnośląskie, pow. jaworski), Jawor (woj. dolnośląskie), Molodeczno (Białoruś), Lida (Białoruś), Wino (Litwa), Wostwowie, Moskwa (Rosja), Tibilisi (Gruzja), Baku (Azerbejdżan)  

Hul Jan

Karol Klich - relacja

Relacja Karola Klicha dot. II wojny światowej, okupacji niemieckiej w woj. wielkopolskim, pracy w stolarni, relacji z żołnierzami Armii Czerwonej, edukacji, organizacji życia po wojnie, sytuacji rodzinnej, przyjazdu i osiedlenia się na Dolnym Śląsku.   Zakres chronologiczny: 1939 - 1945.   Miejsca wydarzeń: Mosina (woj. wielkopolskie), Zielona Góra (woj. lubuskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Głogów (woj. dolnośląskie), Berlin (Niemcy)

Klich Karol

Kazimiera Toporowska - relacja

Relacja Kazimiery Toporowskiej dot. II wojny światowej, okupacji niemieckiej i radzieckiej, ataków ukraińskich nacjonalistów na Polaków, organizowania samoobrony i samopomocy, przejścia wojsk, sytuacji Żydów, ucieczki z miejsca zamieszkania, przesiedlenia się na ziemię zachodnie i organizacji życia na Dolnym Śląsku.   Zakres chronologiczny: 1939 - 1960.   Miejsce wydarzeń: Podłużne (Ukraina), Kostopol (Ukraina), Janowa Dolina (Ukraina), Kwidzyn (woj. pomorskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Wągrodno (pow. legnicki, woj. dolnośląskie), Tyniec Legnicki (pow. legnicki, woj. dolnośląskie)

Toporowska Kazimiera

René Lisiewicz - relacja

Relacja René Lisiewicza dotycząca jego dzieciństwa we Francji, uczęszczania do szkoły polonijnej w Houilles pod Paryżem i szkół francuskich w L'Abbaye de Cendras i Alès, życia codziennego w międzynarodowej kolonii robotniczej w L'Abbaye de Cendras, życia kulturalnego skupionego wokół polskiej parafii, nielegalnego przyjazdu do Polski w 1947 r., środowiska reemigrantów w Wałbrzyskim Zagłębiu Węglowym, stosunków z zamieszkującymi je tuż po wojnie Niemcami, stosunków z Polakami przybyłymi z innych regionów Europy, okoliczności emigracji jego rodziców do Francji, odwiedzin u swojego ojca chrzestnego-Ukraińca we Lwowie w 1962 r.; świadek w mniejszym zakresie porusza takie wątki jak nauka w szkołach górniczych (Wałbrzych, Dąbrowa Górnicza), praca w wałbrzyskich kopalniach, swoje związki z kulturą francuską i trudności administracyjne związane z posiadaniem francuskiego imienia, kontakty z Jerzym Putramentem, obecność różnych narodowości w powojennym Wałbrzychu, podział polonii francuskiej na dwa ideologiczne obozy   Zakres chronologiczny: 1944 - 1965   Miejsca wydarzeń: L'Abbaye de Cendras (Francja), Houilles (Francja), Paryż (Francja), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Nowa Ruda (woj. dolnośląskie), Lwów (Ukraina), Jugów (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Dąbrowa Górnicza (woj. śląskie), Jedlina Zdrój (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Praga (Czechy), Maków Mazowiecki (woj. mazowieckie), Łódź (woj. łódzkie), Poznań (woj. wielkopolskie), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Ludwikowice Kłodzkie (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Nowa Ruda (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie)

Lisiewicz René

Felicja Just - relacja

Relacja Felicji Just dotycząca czasu przedwojennego, II Wojny Światowej i pierwszych lat powojennych we wsi Romanowo Górne i jej okolicach; świadek porusza wątki wzajemnych relacji Polaków i Niemców zamieszkujących te tereny, wydarzeń z czasów okupacji, momentu wybuchu wojny i wyzwolenia, przyjazdu repatriantów z Kresów Wschodnich Rzeczpospolitej i wzajemnych stosunków z nimi, a także różne inne związane z administracją wsi (stróża, sołtys w czasie wojny, liczba katolików i protestantów)   Zakres chronologiczny: 1930-1955   Miejsca wydarzeń: Romanowo Górne (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Czarnków (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Radolin (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Berlin (Niemcy), Łódź (woj. łódzkie)

Just Felicja

Maria Dura - relacja

Relacja Marii Dury dotyczących przesiedlenia jej rodziny w czasie II Wojny Światowej przez Niemców do Parczewa, życia w Parczewie i zetknięcia się tam z Żydami, powrotu do domu w 1945 r., i pracy po wojnie w świetlicy wiejskiej i jako sprzątaczka w fabryce płyt pilśniowych w Czarnkowie; świadek opowiada o okolicznościach wywózki, warunkach życia w Parczewie, kontaktach z ludnością żydowską i obserwacjach ich zwyczajów, trudnościach zastanych po powrocie do rodzinnej wsi (dawne gospodarstwa Polaków scalone w większe dla osadników niemieckich), relacjach z Polakami z Kresów Wschodnich, osadzonymi w okolicy po wojnie, wspomina też swoją pracę w Klubie Rolnika, przedwojenną ludność niemiecką w regionie, losy poszczególnych postaci ze wsi.   Zakres chronologiczny: 1939-1960   Miejsca wydarzeń: Mikołajewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Parczew (woj. lubelskie), Chełm (woj. lubelskie), Lublin (woj. lubelskie), Jędrzejewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Wieleń (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Poznań (woj. wielkopolskie), Białystok (woj. podlaskie), Tarnów (woj. małopolskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Berlin (Niemcy)

Dura Maria

Jerzy Dąbrowski - relacja

Relacja Jerzego Dąbrowskiego dotycząca jego życia w Poznaniu i Trzciance, głównie w pierwszych latach powojennych, ale obecne są również wątki wojenne, jak szykanowanie Polaków przez Niemców i moment wkroczenia wojsk niemieckich do Poznania; świadek skupia się na sytuacji w powojennej Trzciance, stosunkach z miejscowymi Niemcami i przyjezdnymi Polakami z Kresów Wschodnich, opowiada o wysiedleniu Niemców i tragicznych sytuacjach z tym związanych (samobójstwo niemieckiej rodziny), o porządkowaniu miasta ze zniszczeń wojennych, zmianach urbanizacyjnych, próbach integracji społecznej (teatr), wspomina też swoją służbę wojskową w kopalni "Bolesław Chrobry" w Wałbrzychu, oprócz tego wtrąca wiele ciekawych obserwacji społecznych   Zakres chronologiczny: 1939-1960   Miejsca wydarzeń: Poznań (woj. wielkopolskie), Trzcianka (woj. wielkopolskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Rawicz (woj. wielkopolskie), Odolanów (woj. wielkopolskie), Czarnków (woj. wielkopolskie), Wilno (Litwa), Lwów (Ukraina), Baranowicze (Białoruś), Swąrzedz (pow. poznański, woj. wielkopolskie)

Dąbrowski Jerzy

Krystyna Orzechowska-Juzwenko - relacja

Relacja prof. Krystyny Orzechowskiej-Juzwenko, prekursor farmakologii klinicznej w Polsce, założycielki i kierownik Katedry Farmakologii Klinicznej na Akademii Medycznej we Wrocławiu, dotyczącej jej studiów i pracy naukowej na Akademii Medycznej we Wrocławiu; świadek wspomina pierwsze lata pobytu w powojennym Wrocławiu, warunki bytowe panujące w domach i na uczelniach, wspomina wrocławskich profesorów medycyny, mówi o swoich zainteresowaniach naukowych i ich realizacji; wspomina też obowiązkowe prace fizyczne studentów w latach 50.; opowiada o kontaktach naukowych z uczelniami niemieckimi oraz przełamywaniu bariery informacyjnej wobec badań zachodnich; wspomina swój stosunek do systemu komunistycznego, mniej uwagi poświęca wątkom osobistym, jak życie prywatne i zainteresowania - wyjąwszy pasję filmową,; udziela syntetycznych odpowiedzi, nie analizuje.   Zakres chronologiczny: 1946-2015 Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Gniechowice (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Stuttgart (Badenia-Wirtembergia, Niemcy), Heidelberg (Niemcy), Karpacz (pow. jeleniogórski, woj. dolnośląskie), Hradec Kralove (Checzy), Łódź (woj. łódzkie)

Orzechowska-Juzwenko Krystyna

Bogusław Traczewski - relacja

Relacja Bogusława Traczewskiego, wywiezionego w 1940 r. z rodzinnego Wilna na Syberię, repatrianta, uczestnika strajków w 1956, 1970 i 1980 r.; świadek szczegółowo opowiada o wywiezieniu swojej rodziny przez radzieckiego okupanta, warunkach pobytu w syberyjskim łagrze Bajaryk, poszczególnych zdarzeniach z tamtego okresu, następnie repatriacji na tzw. Ziemie Odzyskane, pobycie w obozie przejściowym w Rzęsinie koło Gryfic, stosunkach z zastanymi tam Niemcami - wspomina też o pozostających do 1946 r. w okolicznych lasach niedobitkach Wehrmachtu; następnie wspomina o przenosinach do Szczecina i udziale w demonstracjach podczas kolejnych lat przełomowych w powojennej historii Polski; opowieść jest szczegółowa i precyzyjna, świadek stara się opowiadać tylko o tym, co sam widział lub czego doświadczył; mówi też o swojej postawie i motywach podjętych decyzji.   Zakres chronologiczny: 10.02.1940-2000   Miejsca wydarzeń: Vilnius (Wilno, Litwa), Tûmeň (Tiumeń, Federacja Rosyjska), Bajaryk (Syberia), Brest (Brześć, Białoruś), Warszawa (woj. mazowieckie), Poznań (woj. wielkopolskie), Rzęsin (pow. Gryfice, woj. zachodniopomorskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Chicago (Stany Zjednoczone Ameryki), Wrocław (woj. dolnośląskie), Stargard (woj. zachodniopomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Trzygłów (woj. zachodniopomorskie), Katowice (woj. śląskie), Kukań (pow. gryficki, woj. zachodniopomorskie), Radom (woj. mazowieckie)

Traczewski Bogusław

Charlotte Martha Maria Skuriat (Judaschke) - relacja

Realcja Charlotte Marthy Marii Skuriat z domu Judaschke zawierająca wspomnienia z dzieciństwa spędzonego w Gardnie Wielkiej, okresu wojennego oraz życia na dawnych terenach niemieckich w powojennej Polsce. Autorka relacji opisuje swoje dzieciństwo, podczas którego musiała pracować w gospodarstwie rolnym. Podaje przykłady życia codziennego: mecze piłki nożnej, festyny, przedwojenną edukację. Opisuje też stosunki z ludonością żydowską i sytuacje Żydów w Słupsku okresu wojennego. W roku 1954 zawiera ewangelicko-katolickie małżeństwo z pochodzącym z Wilna mężem. Porusza też temat podróży do Wilna w 1958 roku, a także miesiąc spędzony w Rosji. Część relacji poświęca też osobie brata męża, który zginął w Katyniu.   Zakres chronologiczny: 1927-2016 Miejsca wydarzeń: Gardna Wielka (pow. słupski, woj. pomorskie) , Słupsk (pow. słupski, woj. pomorskie), Wilno (Litwa), Berlin (Niemcy), Hamburg (Niemcy)

Skuriat (Judaschke) Charlotte Martha Maria

Alina Dąbrowska - relacja

Alina Dąbrowska, z domu Bartoszek, więźniarka KL Auschwitz i wieloletnia pracownica Ministerstwa Spraw Zagranicznych, opisuje wstąpienie do Szarych Szeregów i prowadzenie tajnego nauczania, zatrudnionienie jako maszynistka w fabryce zbrojeniowej, aresztowanie i osadzonie w więzieniu w Łodzi, opisuje warunki panujące w więzieniu, codzienność więźniarek, zesłanie do Auschwitz, nawiązanie kontaktu z francuskimi Żydówkami i naukę francuskiego, życie w obozie, marsz śmierci między obozami, ucieczkę z transportu i dotarcie do oddziałów Armii Berlinga, powrót z armią do kraju jako sanitariuszka, ukończenie Szkoły Głównej Służby Zagranicznej w Warszawie i pracę w placówkach dypolomatycznych w Chinach, na Węgrzech i Holandii, powstanie Solidarności i stan wojenny z perspektywy pracownika polskiej placówki dyplomatycznej.   Zakres chronologiczny: 1923-2018   Miejsca wydarzeń: Wesoła (woj. łódzkie), Pabianice (woj. łódzkie), Łódź (woj. łódzkie), Oświęcim (woj. małopolskie), Buchenwald (Niemcy), Ravensbruck (Niemcy), Malchow (Niemcy), Lipsk (Niemcy), Warszawa (woj. mazowieckie), Budapeszt (Węgry), Pekin (Chiny), Gdańsk (woj. pomorskie), Radom (woj. mazowieckie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Zgorzelec (woj. dolnośląskie), Stanisławów (Ukraina), Nowy Jork (Stany Zjednoczone Ameryki)

Dąbrowska Alina

Walter Dąbrowski - relacja

Relacja Waltera Dąbrowskiego, urodzonego niemieckiej rodzinie, która po 1945 rok decydowała się pozostać na ziemiach polskich i przyjąć polskie obywatelstwo, dotyczy ucieczki niemieckiej ludności z Samina po wejściu wojsk radzieckich, wcielania chłopców do Hitlerjugend w latach II Wojny Światowej, sposóbu traktowania rodziny Waltera Dąbrowskiego przez przybyłą do Samina ludność polską.   Zakres chronologiczny relacji: 1935 - 2017   Miejsca wydarzeń: Samin (pow. ostródzki, woj. warmińsko-mazurskie), Pozorty (pow. iławski, woj. warmińsko-mazurskie), Małdyty (pow. ostródzki, woj. warmińsko-mazurskie), Elbląg (woj. warmińsko-mazurskie), Ostróda (woj. warmińsko-mazurskie), Grunwald (pow. ostródzki, woj. warmińsko-mazurskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Gdańsk (woj. pomorskie), Olsztyn (woj. warmińsko-mazurskie), Grudziądz (woj. kujawsko-pomorskie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie), Katowice (woj. śląskie), Bielefeld (Niemcy)

Dąbrowski Walter

Kazimiera Kozieł - relacja

Kaizmiera Kozieł opisuje początek wojny w Jarocinie, roboty przymusowe na terenie Bawarii, życie codzienne podczas zesłania na roboty przymusowe, powrót do Polski, pobyt na kieleczczyźnie u rodziny męża, przeprowadzkę na tereny wielkopolski, życie rodzinne i pracę w gospodarstwie rolnym.   Zakres chronologiczny: 1923-1973   Miejsca wydarzeń: Zalesie (pow. gostyński, woj. wielkopolskie), Kielce (woj. świętokrzyskie), Bawaria (Niemcy), Jarocin (woj. wielkopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Pabianice (woj. łódzkie), Tannenberg (Niemcy), Hamburg (Niemcy), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Mieszków (pow. jarociński, woj. wielkopolskie), Moskwa (Rosja), Starachowice (woj. świętokrzyzskie)

Kozieł Kazimiera