Losy kobiet w Radzieckich obozach pracy (1920-1953)
- PL OPiP III-3-94-58
- Część
4331 rekordów z cyfrowym obiektem Pokaż wyniki z obiektami cyfrowymi
Losy kobiet w Radzieckich obozach pracy (1920-1953)
Dzieci z przed II Wojny Światowej i po Wojnie
Relacja Teresy Ślusarek, pracownicy szkoły pielęgniarsko-położniczej we Wrocławiu, na temat czasów jej nauki w szkole oraz utworzenia "Solidarności"; świadek opowiada o przyjeździe do Wrocławia z Wielunia, opisuje zniszczone miasto, przybycie do szkoły pielęgniarsko-położniczej, kadrę nauczycielską i niektóre wydarzenia, np. usunięcie jednej z uczennic z powodów politycznych; wspomina o naciskach politycznych na uczennice placówki; mówi o powołaniu "Solidarności" w szkole, a także o wpadce czołowych jej działaczy w Warszawie, nie wymienia jednak nazwisk; świadek powtarza niektóre wątki, a relacja jest momentami chaotyczna, być może z powodu choroby. Zakres chronologiczny: 1948-1980 Miejsca wydarzeń: Wieluń (woj. łódzkie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Londyn (Wielka Brytania), Wilno (Litwa)
Ślusarek Teresa
Relacja Mariana Tobisa, zamieszkałego w Jeleniej Górze od 1945 r., dotycząca wojennych losów jego rodziny, osiedlenia na Dolnym Śląsku i pierwszych lat funkcjonowania miasta; świadek barwnie opisuje stosunki panujące w mieście, rolę pozostałych jeszcze Niemców, zakłady pracy, PUR, szkoły, komunikację miejską, napięcia między Armią Czerwoną, wojskiem polskim i stroną czechosłowacką, podaje wiele szczegółów i nazwisk; mniej miejsca poświęca czasom okupacji niemieckiej i swojej pracy przymusowej w gospodarstwie niedaleko swojego miejsca urodzenia. Zakres chronologiczny: 1939-1950 Miejsca wydarzeń: Praszka (pow. wieluński, woj. łódzkie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Śnieżka (Karkonosze), Kijów (Ukraina), Warszawa (woj. mazowieckie), Szklarska Poręba (pow. jeleniogórskie, woj. dolnoślaskie), Karpacz (pow. jeleniogórskie, woj. dolnoślaskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Kraków (woj. małopolskie), Harrachov (Republika Czeska)
Tobis Marian
Relacja Tadeusza Kurandy zaangażowanego w działalność opozycyjną w latach 80. XX w., dotycząca jego kontaktów ze środowiskiem opozycyjnym, strajków w Zajezdni przy ul. Grabiszyńskiej i Pafawagu, internowania w Grodkowie, pracy drukarza wydawnictw podziemnych. Zakres chronologiczny: 1980-1990 Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Grodków (pow. brzeski, woj. opolskie), Lądek Zdrój (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie)
Kuranda Tadeusz
Relacja Józefa Ikało, Ukraińca przesiedlonego w ramach Akcji "Wisła", dotycząca jego rodzinnej wsi Krajnia, stosunków polsko-ukraińskich przed i w czasie wojny, wypadków związanych z przejściem frontu w 1945 r., wysiedleń w 1946 i 1947 r., podróży i przyjazdu na tzw. Ziemie Odzyskane, nauki i pracy zawodowej oraz życia kulturalnego Ukraińców w Białym Borze (zespół muzyczny, kino, cerkiew, zwyczaje, zabawy); świadek mówi też o ustosunkowaniu się części przesiedleńców do swojej ukraińskiej tożsamości; wspomina też współżycie grup etnicznych w Białym Borze (Niemcy, Ukraińcy, Kaszubi, Białorusini). Zakres chronologiczny: 1939-1992 Miejsca wydarzeń: Krajna (daw. pow. Dobromil, woj. lwowskie, wieś nieistniejąca), Bińcze (pow. Człuchów, woj. pomorskie), Biały Bór (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Lędyczek (pow. Złotów, woj. wielkopolskie), Słupsk (woj. pomorskie), Bircza (pow. przemyski, woj. podkarpackie), Arłamów (pow. bieszczadzki, woj. podkarpackie), Koczała (pow. człuchowski, woj. pomorskie), Człuchów (woj. pomorskie), Chojnice (woj. pomorskie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie), Kołobrzeg (woj. zachodniopomorskie), Kaliska (pow. starogardzki, woj. pomorskie), Drzonowo (pow. kołobrzeski, woj. zachodniopomorskie), Stepień (pow.szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Pieniężnica (pow. człuchowski, woj. pomorskie), Komańcza (pow. sanocki, woj. podkarpackie)
Ikało Józef
Relacja Michała Kowalczyka, Ukraińca przesiedlonego w ramach Akcji "Wisła", dotycząca jego rodzinnej wsi Krajna, czasów II Wojny Światowej i działań okupanta niemieckiego i rosyjskiego, wywózki na tzw. Ziemie Odzyskane i zakwaterowania w Białym Borze, działań zmierzających do nawiązania kontaktów z rozproszoną rodziną, organizowania szkoły ukraińskiej i parafii grekokatolickiej w Białym Borze oraz społeczności ukraińskiej tamże; świadek opowiada szczegółowo kilka wątków, np. ukrycie się w Krajni Ukraińców uciekających przed polskim wojskiem, poszukiwanie domu w Białym Borze, dużo miejsca poświęca, wraz z żoną, obsadzie personalnej i ocenie kierownictwa szkoły ukraińskiej w Białym Borze; na końcu przytacza opowieść świadka zabójstwa gen. Karola Świerczewskiego. Zakres chronologiczny: 1939-1965 Miejsca wydarzeń: Krajna (daw. pow. Dobromil, woj. lwowskie, wieś nieistniejąca), Bińcze (pow. Człuchów, woj. pomorskie), Biały Bór (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Toronto (Kanada), Bircza (pow. przemyski, woj. podkarpackie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Sydney (Australia), Katowice (woj. śląskie), Olszanica (pow. leski, woj. podkarpackie), Oleśnica (woj. dolnośląskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Kraków (woj. małopolskie), Lędyczek (pow. złotowski, woj. wielkopolskie), Białogard (woj. zachodniopomorskie), Słupsk (woj. pomorskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Zegrze (pow. legionowski, woj. mazowieckie), Warszawa (woj. mazowieckie), Brzeżawa (pow. przemyski, woj. podkarpackie), Olszanowo (pow. człuchowski, woj. pomorskie), Człuchów (woj. pomorskie), Czaplinek (pow. drawski, woj. zachodniopomorskie), Drohobycz (Ukraina), Sokal (Ukraina), Wałcz (woj. zachodniopomorskie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie)
Kowalczyk Michał
Relacja Rafała Bubnickiego zaangażowanego w działalność opozycyjną w latach 80. XX w., dotycząca jego kontaktów ze środowiskiem opozycyjnym, działalności w okresie stanu wojennego, strajków w Zajezdni przy ul. Grabiszyńskiej i Pafawagu, pacyfikacji Pafawagu, pracy drukarza prasy drugiego obiegu. Zakres chronologiczny: 1975-1990 Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Opole (woj. opolskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie).
Bubnicki Rafał
Relacja Józefa Dobosza, Ukraińca, dotycząca jego rodzinnej wsi Krecowa, tamtejszych stosunków narodowościowych i społecznych przed II Wojną Światową, okupacji niemieckiej i radzieckiej, pracy w niemieckiej organizacji junackiej, ucieczki i wstąpienia do Ukraińskiej Powstańczej Armii, aresztowania i więzienia Sanoku, Sztumie oraz w obozach w Jaworznie i Strzelcach Opolskich, pracy w Powiatowym Przedsiębiorstwie Robót Budowlanych w Miastku, życia ukraińskiej diaspory w Białym Borze i kontaktów z rodziną przesiedloną na Ukrainę i przebywającą w Kanadzie; świadek szczegółowo opowiada wiele epizodów ze swojego życia, zarówno przed wojną jak i w jej czasie i w latach powojennych. Zakres chronologiczny: 1937-1990 Miejsca wydarzeń: Kreców (pow. Przemyśl, woj. podkarpackie), Kuźmina (pow. Przemyśl, woj. podkarpackie), Sanok (woj. podkarpackie), Jaworzno (woj. śląskie), Strzelce Opolskie (woj. opolskie), Biały Bór (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Miastko (woj. zachodniopomorskie), Czortków (Čortkìv, Ukraina), Toronto (Kanada), Szczecinek (woj. zachodniopomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Sztum (woj. pomorskie), Słupsk (woj. pomorskie), Wałcz (woj. zachodniopomorskie), Człuchów (woj. pomorskie), Chojnice (woj. pomorskie), Konin (woj. wielkopolskie), Łódź (woj. łódzkie), Sieradz (woj. łódzkie), Nowy Dwór Gdański (woj. pomorskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie), Piła (woj. wielkopolskie), Tyrwa Wołoska (woj. podkarpackie), Żurawica (pow. przemyski, woj. podkarpackie), Oświęcim (woj. małopolskie), Lwów (Ukraina), Pruszcz Gdański (woj. pomorskie), Dyminek (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Tarnopol (Ukraina), Jarosław (woj. podkarpackie), Warszawa (woj. mazowieckie), Edmonton (Kanada)
Dobosz Józef
Relacja Zofii Skoczypiec, Ukraińki przesiedlonej podczas Akcji "Wisła", dotycząca jej rodzinnej wsi Trójca, życia codziennego tuż po wojnie, wysiedlenia w 1947 r. i pierwszych lat pobytu na tzw. Ziemiach Odzyskanych, relacjach z ludnością polską, organizowania się ludności ukraińskiej wokół cerkwi, szkoły i stowarzyszenia kulturalnego, przełamywania wraz z Polakami wzajemnych uprzedzeń i ucieczek na Zachód w latach późniejszych; świadek czyni też pewne refleksje na temat tożsamości Ukraińców i małżeństw mieszanych, opowiada też historię swojego ojca, który przed II Wojną Światową wyjeżdżał do Francji, aby zarobić na warsztat tkacki. Zakres chronologiczny: 1936-2015 Miejsca wydarzeń: Trójca (pow. Ustrzyki Dolne, woj. podkarpackie), Rybotycze (pow. Ustrzyki Dolne, woj. podkarpackie), Wybudowanie (dziś Biały Dwór, pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Biały Bór (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Człuchów (woj. pomorskie), Kreców (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Sanok (woj. podkarpackie), Lesko (woj. podkarpackie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Tarnów (woj. małopolskie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie), Gdynia (woj. pomorskie)
Skoczypiec Zofia
Relacja Ołeny Skoczypiec, Ukraińki przesiedlonej podczas wojny do Besarabii a następnie podczas Akcji "Wisła"; świadek porusza temat relacji Ukraińców z Polakami w rodzinnej wsi i następnie na przesiedleniu w Besarabii i na tzw. Ziemiach Odzyskanych, opowiada też o warunkach życia i pracy nauczyciela w szkole polskiej i ukraińskiej po II Wojnie Światowej, dużo miejsca poświęca kwestii organizowania cerkwi grekokatolickiej w Białym Borze i relacjom z księżmi rzymskokatolickimi; świadek często opowiada ogólnie, zasłania się niepamięcią. Zakres chronologiczny: 1939-2015 Miejsca wydarzeń: Miłków (pow. Lubaczów, woj. podkarpackie, wieś nieistniejąca), Mandża (Besarabia), Oleszyce (pow. Lubaczów, woj. podkarpackie), Kaliska (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Biały Bór (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Drzewiany (pow. koszaliśki, woj. zachodniopomorskie), Koszalin (Woj. zachodniopomorskie), Katowice (woj. śląskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Białystok (woj. podlaskie), Załuż (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Warszawa (woj. mazowieckie)
Skoczypiec Ołena
Relacja Olgi Uchryn, Ukraińki przesiedlonej podczas Akcji "Wisła", opowiadająca o życiu w bieszczadzkiej wsi w latach 40. XX w. i na tzw. Ziemiach Odzyskanych w latach 50.-80. XX w., najwięcej uwagi poświęcając relacjom Polaków i Ukraińców, warunkom życia i życiu codziennemu; porusza też temat partyzantki ukraińskiej, wywózki ojca na Sybir, przesiedlenia, organizowania PGR, odwiedzin stron rodzinnych, organizowania się lokalnej cerkwi grekokatolickiej. Zakres chronologiczny: 1945-2015 Miejsca wydarzeń: Żernica Niżna (pow. leski, woj. podkarpackie, wieś nieistniejąca), Zagórz (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Dyminek (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Kaliska (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Kołtki (pow. szczecinecki, woj. Zachodniopomorskie), Biały Bór (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Kocborowo (Starogard Gdański, woj. pomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Goleniów (woj. zachodniopomorskie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Bylica (woj. zachodniopomorskie), Żary (woj. lubuskie), Żagań (woj. lubuskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Ciechocinek (pow. aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie), Hoczew (pow. leski, woj. podkarpackie), Słupsk (woj. pomorskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie)
Uchryn Olga
Relacja Zygmunta Staszewskiego
Relacja Zygmunta Staszewskiego, absolwenta Politechniki Wrocławskiej na Wydziale Elektrycznym, pracownika Centrum Naukowo-Produkcyjnym Automatyki Energetycznej we Wrocławiu, twórcy Sekcji Energetycznej Solidarności na Dolnym Śląsku, delegata na pierwszy zjazd Solidarności, wykładowcy New York University. Relacja dotyczy działaności opozycyjnej oraz działaności Polonijnej w Stanach Zjednoczonych Ameryki.
Staszewski Zygmunt
Zdjęcia: Tatuś Haliny Turek-Krysztoforskiej, 1983
Dzieci z przed II Wojny Światowej i po Wojnie
Kulturowe i urbanizacyjne uwarunkowania zachowań dewiacyjnych w aglomeracji wrocławskiej
Losy kobiet w Radzieckich obozach pracy (1920-1953)
Narzeczeni: Kazimiera Jurczyszyn i Teofil Niedziewicz na Górnym Łyczakowie, Lwów I poł. lat 30. XX w. w tle panorama Lwowa.
N.N.
Wspomnienia Ksawerego Jaroszuka
Relacja uchodźccy z greckiej Macedonii Egejskiej dot. eksodusu z rodzinnego kraju oraz osiedlenia się, nauki i pracy w Polsce. Zakres chronologiczny: 1948-1960. Miejsca wydarzeń: Agios Germanos (Grecja); Lądek-Zdrój (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Zgorzelec (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Police (woj. zachodniopomorskie), Kraków (woj. małopolskie), Tetowo (Macedonia), Skopje (Macedonia), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Călimănești (Rumunia), Cluj Napoka (Rumunia), Warszawa (woj. mazowieckie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Gdynia (woj. pomorskie)
Gogarowski Leonidas
Zbiory Henryka Jachyma - Demonstracja 1 maja 1989
Demonstracja 1 maja 1989. Na zdjęciu: widok na skrzyżowanie ul. Świdnickiej z ul. Kazimierza Wielkiego, Wrocław 1.05.1989.
Jachym Henryk
Autor opisuje okupację niemiecką w rodzinnym miasteczku - Krzywin. Przedstawia losy swojego ojca, który podczas Kampanii Wrześniowej dostał się do sowieckiej niewoli, a po dwóch latach udało mu się dołączyć do Armii generała Andersa. Opowiada o swojej powojennej edukacji: najpierw w Liceum Ogólnokształcącym w Kościanie, a później na Wyższej Szkole Pedagogicznej we Wrocławiu. Wspomina o indoktrynacji w szkolnictwie. Następnie wspomina o swojej pracy, jako nauczyciela matematyki, w Trzebnicy najpierw w szkole publicznej, a później przyzakładowej szkole zawodowej. Pokrótce opisuje powojenne miasto. Przedstawia również swój wkład w reformowanie i organizowanie szkolnictwa zawodowego na terenie miasta. Jego działania uwieńczyło powołanie Zespołu Szkół Zawodowych. Na koniec autor wspomina, że za swoja pracę otrzymał: Złoty Krzyż Zasługi i Krzyż Kawalerski. Zakres chronologiczny: 1933-2008 Miejsca wydarzeń: Krzywin (woj. wielkopolskie, pow. kościański), Kościan (woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Trzebnica (woj. dolnośląskie)
Grzemski Wacław
Valivade. Dzienniczek. Indie 1945
Relacja Anny Murdzy, Łemkini przesiedlonej podczas Akcji "Wisła", dotycząca przesiedlenia na tzw. Ziemie Odzyskane i pierwszych lat tamże, stosunków z ludnością polską i ukraińską; relacja początkowo będąca opowieścią świadek przyjmuje szybko kształt rozmowy redaktora ze świadek i jej córką na tematy związane z kulturą ludową Łemków - ubioru, języka, potraw; świadek cytuje tradycyjne piosenki i anegdoty, wraca też w ograniczonym zakresie do wspomnień z rodzinnej wsi z lat 40. XX w. i problemu partyzantki polskiej i ukraińskiej. Zakres chronologiczny: 1945-2015 Miejsca wydarzeń: Wola Michowa (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Lesko (woj. podkarpackie), Słowacja, Koczała (pow. człuchowski, woj. pomorskie), Brzezie (pow. człuchowski, woj. pomorskie), Pieniężnica (pow. człuchowski, woj. pomorskie), Słupsk (woj. pomorskie), Międzyborze (pow. świdwiński, woj. zachodniopomorskie), Komańcza (pow. sanocki, woj. podkarpackie)
Murdza Anna
Relacja Petroneli Kozłowicz, mieszkanki Wilna, będącej świadkiem wejścia Armii Czerwonej do miasta w 1939 r., a następnie Wehrmachtu w 1941 r.; świadek skupia się jednak głównie na opisie sytuacji tuż po wyzwoleniu przez Armię Krajową i ponownym wkroczeniu Armii Czerwonej, wspomina represje Rosjan i moment ucieczki do Ełku i na Dolny Śląsk przed wywózką; przytacza też kilka szczegółowych historii z okupacji niemieckiej i opowiada o ojcu, zmobilizowanym w 1939 r. do armii polskiej i odnalezionym w 1947 r. w Podzamku koło Kłodzka. Zakres chronologiczny: 1939-1947 Miejsca wydarzeń: Vilnius (Wilno, Litwa), Kowno (Litwa), Podzamek (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie)
Kozłowicz Petronela
Zając Anna
Relacja Janiny Czwartackiej na temat sytuacji w jej rodzinnej wsi Tiutków i okolicach Trembowli w latach 1939-1945 oraz wywózki na tzw. Ziemie Odzyskane; świadek opisuje morderstwa dokonywane przez nacjonalistów z UPA na okolicznej ludności polskiej, ukrywanie się przed Ukraińcami, wkroczenie Armii Czerwonej w 1943 r., i drogę pociągiem z Trembowli do Wrocławia-Brochowa - konieczność wyżywienia inwentarza, straty dobytku, zabójstwo jednego z współwywiezionych; wspomina też ucieczkę ludności cywilnej z centralnej i zachodniej Polski przez rejon Trembowli, napięte relacje z Ukraińcami przed II Wojną Światową oraz regionalizmy Polaków mieszkających w innych wsiach; osobno opowiada o śmierci swojego brata w bitwie pod Budziszynem; relacja jest dość chaotyczna, choć bogata w szczegóły. Zakres chronologiczny: 1938-1946 Miejsca wydarzeń: Tût'kìv (Tiutków, Ukraina), Pantaliha (Pantalicha, Ukraina), Terebovlâ (Trembowla, Ukraina), Bautzen (Budziszyn, Niemcy), Wrocław-Brochów (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Poznań (woj. wielkopolskie), Zazdrość (Ukraina), Ostrowczyk (Ukraina), Katowice (woj. śląskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Ołyka (Ukraina), Ruzdwiany (Ukraina), Darachów (Ukraina), Legnica (woj. dolnośląskie)
Czwartacka Janina
Relacja Adama Kisiela, lwowiaka, świadka obrony miasta w 1939 r., żołnierza AK, aresztowanego przez Rosjan i wywiezionego do pracy przymusowej w kopalni węgla w Krasnym Donie, po wojnie zmuszonego do wyjazdu z Lwowa do Wrocławia i następnie z Wrocławia do Łodzi w obawie przed represjami. Zakres chronologiczny: 1939-1950 Miejsca wydarzeń: L'viv (Lwów, Ukraina), Krasnyj Don (prawdopodobnie Krasnodon/Sorokine, Ukraina), Starobìl's'k (Starobielsk, Ukraina), Dnìpropetrows'k/Dnipro (Dniepropietrowsk, Ukraina), Moskwa (Rosja), Wrocław (woj. dolnośląskie), Łódź (woj. łódzkie), Warszawa (woj. mazowieckie)
Kisiel Adam
Relacja ks. prof. Józefa Patera, dyrektora Archiwum Archidiecezjalnego we Wrocławiu. Świadek opisuje własne doświadczenia związane z dzieciństwem i edukacją w okresie Polski Ludowej, rozwojem stosunków Państwo - Kościół w PRL, sytuacją kleryków w realiach politycznych państwa komunistycznego, m.in.: poborze do wojska i stosunku wojskowych do kleryków-poborowych, a także o rekacji na Orędzie biskupów polskich do biskupów niemieckich i działalności kard. Bolesława Kominka jako metropolity w archidiecezji wrocławskiej. Zakres chronologiczny: 1945 - 2010 Miejsca: Wrocław (woj. dolnośląskie), Opole (woj. opolskie), Kraków (woj. małopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Świdnica (woj. dolnośląskie), Świebodzice (pow. świdnicki, woj. dolnośląskie), Norymberga (Niemcy), Kołobrzeg (woj. zachodniopomorskie)
Józef Pater
Relacja Jerzego Dula, autora i redaktora podziemnego pisma „Drogowskaz. Gazetka wojenna NSZZ «Solidarność» Kolejarzy Dolny Śląsk”. W związku z prowadzoną działalnością polityczną został 21 VIII 1982 aresztowany wraz z Krzysztofem Ciurejem i Andrzejem Drabikowskim. Skazany dnia 25 X 1982 przez Sąd Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu na 1 rok więzienia. Świadek opowiada o przeżyciach związanych z działalnością opozycyjną, aresztowaniem oraz przesłuchaniem i rozprawą sądową. Zakres chronologiczny: 1980-1990 Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie)
Jerzy Dul
Relacja Stanisława Cielesza, kresowiaka, wspominającego czasy II Wojny Światowej w rodzinnej okolicy, od momentu budowy okopów przez Wojsko Polskie we wrześniu 1939 r., poprzez okupację niemiecką i wkroczenie Armii Czerwonej, następnie opisuje niektóre aspekty swojej służby w Korpusie Bezpieczeństwa Wewnętrznego i poszukiwanie mieszkania po zakończeniu służby; najwięcej szczegółów świadek poświęca aresztowaniu przez NKWD i kilkakrotną próbę ucieczki, ukrywanie się przed radzieckimi służbami, a także kwestii obecności religii w Wojsku Polskim i KBW, próbom zwerbowania w struktury Urzędu Bezpieczeństwa oraz pomocy, jakiej udzielili mu poszczególni wojskowi podczas poszukiwania pracy i mieszkania po zakończeniu służby wojskowej; wspomina też o represjach, jakie dotknęły jego rodzinę na Kresach po zajęciu ich przez ZSRR, represjach jakich dopuszczało się NKWD na żołnierzach AK i kontroli, jaką UB sprawowało nad szeregowymi żołnierzami WP. Zakres chronologiczny: 1939-1952 Miejsca wydarzeń: Dzmisevičy (Dmisiewicze, Białoruś), Nemnovo (Niemnowo, Białoruś), Vojtovcy (Wójtowce, Białoruś), Sapockin (Sopoćkinie, Białoruś), Grodna (Grodno, Białoruś), Wrocław (woj. dolnośląskie), Opatów (woj. świętokrzyskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Lębork (woj. pomorskie), Oleśnica (woj. dolnośląskie), Wołczyn (pow. kluczborski, woj. opolskie), Namysłów (woj. opolskie), Kluczbork (woj. opolskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Częstochowa (woj. śląskie)
Cielesz Stanisław
Charlotte Martha Maria Skuriat (Judaschke) - relacja
Realcja Charlotte Marthy Marii Skuriat z domu Judaschke zawierająca wspomnienia z dzieciństwa spędzonego w Gardnie Wielkiej, okresu wojennego oraz życia na dawnych terenach niemieckich w powojennej Polsce. Autorka relacji opisuje swoje dzieciństwo, podczas którego musiała pracować w gospodarstwie rolnym. Podaje przykłady życia codziennego: mecze piłki nożnej, festyny, przedwojenną edukację. Opisuje też stosunki z ludonością żydowską i sytuacje Żydów w Słupsku okresu wojennego. W roku 1954 zawiera ewangelicko-katolickie małżeństwo z pochodzącym z Wilna mężem. Porusza też temat podróży do Wilna w 1958 roku, a także miesiąc spędzony w Rosji. Część relacji poświęca też osobie brata męża, który zginął w Katyniu. Zakres chronologiczny: 1927-2016 Miejsca wydarzeń: Gardna Wielka (pow. słupski, woj. pomorskie) , Słupsk (pow. słupski, woj. pomorskie), Wilno (Litwa), Berlin (Niemcy), Hamburg (Niemcy)
Skuriat (Judaschke) Charlotte Martha Maria
Relacja Mariana Ziółkowskiego, dotycząca życia na Ziemiach Zachodnich w latach powojennych, kontaktach ludności polskiej i niemieckiej, powstaniu PGR-ów oraz działalności zespołu muzycznego, którego był współzałożycielem. Marian Ziółkowski opisuje zabawy weselne, na których koncertuje oraz tradycje świąteczne. Porusza również temat działaności Rady Gminy oraz ratowania zakładów pracy po upadku systemu komunistycznego w 1989 roku. Zakres chronologiczny: 1945-1990 Miejsca wydarzeń: Gardna Wielka (pow. słupski, woj. pomorskie), Słupsk (pow. słupski, woj. pomorskie), Kluki (pow. słupski, woj. pomorskie), Częstochowa (woj. śląskie), Czołpino (pow. słupski, woj. pomorskie), Smołdziński Las (pow. słupski, woj. pomorskie), Ustka (pow. słupski, woj. pomorskie), Kobylnica (pow. słupski, woj. pomorskie), Działoszyn (pow. pajączyński, woj. łódzkie), Łódź (woj. łódzkie)
Ziółkowski Marian
Daniel Waszkiewicz, piłkarz ręczny oraz trener. Relacja dotyczy sporotwej kariery, początków juniorskich w legnickim klubie, gry w Śląsku Wrocław, zarządzanym odgónie wojskowym klubie, realiów gry w drużynie bloku wschodniego, wyjazdów zagranicznych, a także gry na Igrzyskach Olimpijskich i Mistrzostwach Świata.
Waszkiewicz Daniel
Relacja Antoniego Kakareko dotyczy dzieciństwa spędzonego na Wileńczyźnie, przyjazdu do Gdańska w latach pięćdziesiątych, działaności w harcerstwie, studiów, działaności w Solidarności i pracy zawodowej.
Kakareko Antoni
Relacja biograficzna Grety Lange. Relacja dotyczy życia świadka w Chynowie oraz w Salinie, realiów życia z czteraściorgiem rodzeństwa w rodzinie niemiecko-kaszubskiej, wkroczenia wojsk radzieckich w 1945 roku, życia rodzinnego oraz pracy zawodowej.
Lange Greta
Jan Góralski przez Biurem Warsztatów
Jan Góralski (najwyższy) wśród grupy mężczyzn przez Biurem Warsztatów na ul. Wałbrzyskiej 34.
N.N.
Relacja Izabeli Koziej, dyrektor Liceum Ogólnokształcącego nr IX we Wrocławiu. Relacja dotyczy studiów we Wrocławiu, powstawania Niezależnego Zrzeszenia Studentów, współpracy ze związkiem zawodowym Solidarność Nauczycielska, relacji z kadrą profesorską i okoliczności wybuchu strajków 1980 r. oraz rzeczywistości polskiej lat 70. i 80.
Koziej Izabela
Relacja Jana Kazimierza Janowskiego
Nauczycielka, Terasa Gabrysz, z uczniem, zakończenie roku szkolnego w szkole powszechnej w Zwróconej, 1952 r.
N.N.
Oświadczenie wnioskodawcy w sprawie braku dokumentów zatrudnienia złożone przez Władysława Jesionkę, Świdnica 1955 ?. Tylko pierwsza strona; brak skanów pozostałych stron.
Jesionka Władysław
Ulotka wyborcza Solidarności z cytatem Lecha Wałęsy dot. ks. Jerzego Popiełuszki, 1989.
[NSZZ Solidarność]
Królowo Korony Polskiej módl się za nami
Grafika przdstawiająca Matkę Boską z Dzieciątkiem o otoczeniu polskich flag, oręża oraz orła trzymającego herby Rzeczpospolitej i Wielkiego Księstwa Litewskiego z wezwaniem: "Królowo Korony Polskiej módl się za nami", u dołu logo Solidarności.
[Solidarność]
Demonstracja 1 maja 1989. Na zdjęciu: demonstranci na ul. Kazimierza Wielkiego zbliżają się od strony ul. Świdnickiej do skrzyżowania z ul. Eugeniusza Gepperta, Wrocław 1.05.1989.
Jachym Henryk
polscy zesłańcy w ZSRR, najprawdopodobniej w Kazachstanie
N.N.
Garść moich wspomnień z lat pionierskich i pracy w ciągu 25 lat w Szkole Podstawowej w Zwróconej
wspomnienia Stanisławy Siekańskiej, kierowniczki Szkoły Podstawowej w Zwróconej w latach 1945-1969; do maszynopisu wklejone fotografie: na k. 2 budynek Szkoły Podstawowej w Zwróconej (zob. F-1605) oraz fotografie paszportowe S. Siekańskiej i jej męża, Krystyna Siekańskiego; na k. 9 uroczystości XX-lecia Szkoły Podstawowej w Zwróconej (zob. F-1606); na k. 10 nauczycielki ze Szkoły Podstawowej w Zwróconej (zob. F-1607); na k. 12 uczniowie Szkoły Podstawowej w Zwróconej (zob. F-1608)
Siekańska Stanisława
Nasza Wrocławska Historia Wanda i Kazimierz Czaplińscy
Wspomnienia Ksawerego Jaroszuka
Tomiki poezji: 2003 - PRZEMIJANIE wiersze
Informacja o Związku Sybiraków
Paprot-Wielopolska Aleksandra
Relacja Zdzisława Zielińskiego
Zdzisław Zieliński, syn tramwajarza, jako 16-latek wraz z rodziną przyjechał jesienią 1945 r. ze Lwowa do Wrocławia pierwszym transportem tramwajarzy. W swojej relacji szczegółowo opisuje nastroje panujące wśród Polaków przygotowujących się do opuszczenia rodzinnego miasta, warunki panujące podczas podróży do Wrocławia (m.in.: współpasażerowie, higiena osobista, wypadki, najścia sowieckich żołnierzy) oraz pierwsze miesiące życia we Wrocławiu (m.in.: zdobycie mieszkania, uruchomienie komunikacji miejskiej, odgruzowywanie, usuwanie śladów niemieckiej przeszłości, pierwsze święta Bożego Narodzenia). Relacja ma charakter literacki; autor dzieli się swoją wiedzą dot. historii Kresów i Dolnego Śląska oraz porównuje Lwów z Wrocławiem.
Zakres chronologiczny: 1945 Miejsca wydarzeń: Lwów, (Tarnów, Kraków), Wrocław
Zieliński Zdzisław
Rodzina Teofila Niedziewicza na Moście Grunwaldzkim we Wrocławiu, koniec lat 40. XX w. Od lewej stoją: Kazimiera Niedziewicz, N.N., Bogdan Niedziewicz (najmłodszy), N.N., Teofil Niedziewicz oraz Jerzy Niedziewicz. W tle widoczne zabudowania ulicy Szczytnickiej.
N.N.
Sianokosy. Na zdęciu: dwaj mężczyźni przy pracy w polu.
N.N.
Karta ewakuacyjna wydana na nazwisko Jarosław Korol, zam. Wybranówce, obw. drohobycki, przez Głównego Pełnomocnika Tymczasowego Rządu Narodowego RP, 1945-1946 w j. polskim i rosyjskim.
Główny Pełnomocnik Tymczasowego Rządu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej
Studium Wychowania Fizycznego Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej
Studium Wychowania Fizycznego Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej. Na zdjęciu: studentki podczas zajęć dydaktycznych; Kazimiera Rolińska siostra babci Darczyńcy druga z prawej; w powietrzu najprawdopodobniej instruktorka Zofia Dowgird.
N.N.
List z podziękowaniem za działalność w radzie osiedlowej wystosowany do Konrada Magrolta przez zarząd Rady Miejskiej Wrocławia, Wrocław 28.05.1996.
Rada Miejska Wrocławia
Żegluga śródlądowa. Na zdjęciu: kpt. Władysław Stypczyński na pokładzie BM 5516, 1980.
N.N.
Pozowane zdjęcie panieńskie Marii Kliber wśród drzew narzeczona Józefa Klibera z którym przyjechała z Kalisza do Wrocławia po wojnie.
N.N.
Losy kobiet w Radzieckich obozach pracy (1920-1953)
Ośrodek "Pamięć i Przyszłość"
Relacja Pawła Skrzywanka, działacza Niezależnego Zrzeszenia Studentów, Solidarności Polsko-Czechosłowackiej, radnego Rady Miejskiej Wroclawia I kadencji. Relacja dotyczy działaności w Solidarności Polsko-Czechosłowackiej, Festiwalu Czechosłowackiej Kultury Niezależnej we Wrocławiu w 1989.
Skrzywanek Paweł
Ślub Anny Chabowskiej i Jana Glazera
Moja szkoła, jej historia i wspomnienia
Praca konkursowa pt. Moje korzenie. Mój ród
Wniosek o przyznanie prawa własności
Wniosek Józefa Świderskiego z prośbą o przyznanie prawa własności nieruchomosci ziemskiej (rolnej) na Ziemiach Odzyskanych w Niebylczycach, Niebylczyce 25.02.1947.
Świderski Józef
Zdjęcia rodzinne Franciszka Jakubiaka
Trzej bracia, od lewej: Tomasz, Antoni i Władysław Jakubiak, zdjęcie zrobione w Pawłowicach przed I wojną światową.
N.N.
Oświadczenie dot. majątku pozostawionego na Kresach przez Władysława Razika złożone przez świadków przed urzędnikiem Państwowego Biura Notarialnego we Wrocławiu, Wrocław 24.03.1959.
Państwowe Biuro Notarialne w Wrocławiu
Pielgrzymka papieża Jana Pawła II
Pielgrzymka papieża Jana Pawła II. Na zdjęciu: polowa msza św. na torze wyścigów konnych w Partynicach, Wrocław 21.06.1983.
Bogdan Suchocki
Praca przymusowa. Na zdjęciu: Gabriela Janiak Gottmannsförde (Niemcy), 1939-1945. Na odwrocie dedykacja dla rodziny.
N.N.
Legitymacja pracownicza nr 121-63 wydana na nazwisko Bożena Grabowska przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie, Warszawa 12.03.1943.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Pamiątka Pierwszej Komunii Świętej
Pamiątka Pierwszej Komunii Świętej pzryjętej przez Zenona Trzeciaka w kościele św. Michała w Oszmianie, Oszmiana, Rzeczpospolita Polska (obecnie Białoruś) 20.06.1936.
kościół św. Michała w Oszmianie
Relacja Czesławy Smołki dotyczy pochodzenia rodziny, początku wojny i ewakuacji do Rudy Różanieckiej, zachowania ludności lokalnej wobec uciekinierów ze Śląska, wkroczenia wojsk niemieckich do Rudy Różanieckiej, życia codziennego na ewakuacji, powrotu na Śląsk Cieszyński, życia po okupacji oraz wojennych losów siostry, wkroczenia wojsk radzieckich do Zebrzydowic, otatnich dni wojny i organizacja życia w zniszczonej miejscowości, lat szkolnych i pierwszej pracy w Powiatowym Związku Gminnym „Samopomoc Chłopska” w Cieszynie, życia rodzinnego.
Smołka Czesława
Relacja Jerzego Szlachty, działacza opozycji demokratycznej. Relacja dotyczy zaangażowania w działaność opozycyjną, strajku w Zajezdni przy ul. Grabiszyńskiej we Wrocławiu, życia codziennego strajkujących, funkcjonowania strajkowej drukarni, związków zawodowych w WSS Społem we Wrocławiu oraz internowania w stanie wojennym.
Szlachta Jerzy
Relacja księdza rzymskokatolickiego pracującego na terenie archidiecezji wrocławskiej dot. osoby kard. Bolesława Kominka, okoliczności powstania i konsekwencji Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich, a także relacji polsko-niemieckich. Zakres chronologiczny: 1956-1974. Miejsca wydarzeń: Sanok (woj. podkarpackie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Przemyśl, Tarnów (woj. podkarpackie) (woj. małopolskie), Kraków (woj. małopolskie), Katowice (woj śląśkie), Chojnów (woj. dolnośląskie), Fatima (Portugalia), Boguszów-Gorce (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Moskwa (Rosja), Rzym (Włochy), Komańcza (woj. podkarpackie), Jerozolima (Izrael), Berlin (Niemcy), Dortmund (Niemcy)
Drwięga Adam ks. inf.
Obszerna relacja Józefy Krośnickiej, polskiej nauczycielki, autorki książek o tematyce historycznej, żołnierza Armii Krajowej, dotyczy edukacji, ukończenia studiów na przedwojennym Uniwersytecie Warszawskim, przystąpienia do Armii Krajowej, wywózki na do obozu pracy w Lubece, życia codziennego na wsiach Ziem Zachodnich i Północnych, pracy w PGRach i Państwowych Nieruchomościach Ziemskich, organizacji kursów dla analfabetów, szkolnictwa czy realiów systemu komunistycznego w Polsce w pierwszych latach po II wojnie światowej.
Krośnicka Józefa
Relacja Aleksandra Rosianskiego
Relacja biograficzna Aleksandra Rosianskiego, uczestnika wojny szesciodniowej. Relacja dotyczy ucieczki rodziców na wschód w 1939 roku, przybycia do Wrocławia, życia we powojennym Wrocławiu z perspektywy dziecka, wyjazdu do Izraela w 1957 roku i panujących tam warunków, asymilacji i środowiska polskiego w Izraelu, życia religijnego, służby wojskowej i udziału w wojnie sześciodniowej.
Rosianski Aleksander
Fotografia przedstawia Halę Homkowycz, córkę Hrycia Homkowycza. Na odwrocie Karta pocztowa z pieczątką poczty w Brnie i datą 10 VII 1926 r.
N.N.
Relacja biograficzna Heleny Markiewicz dotyczy dzieciństwa, edukacji, relacji między Ukraińcami a Polakami, wojny na Kresach Wschodnich, Rzezi wołyńskiej, ukrywania się przed banderowcami, przesiedlenia na Ziemie Zachodnie i Północne, organizacji życia po wojnie.
Markiewicz Helena